----------------------------------------------

DA LI JE KRST HRIŠĆANSKI SIMBOL?

https://8dd13339-84b0-4b9f-a593-b14a7fdf70ac.filesusr.com/ugd/a51c28_b754a9878e83448aa3c397ca51bab0da.pdf?fbclid=IwAR0D2AV7h9RpYUChw0IkCw71kPYyHg4D_WpLoNgdYdcPyakKCvwhIJUvp_8

DA LI JE KRST HRIŠĆANSKI SIMBOL?

15. Јануар 2014. у 18:47

Krst se smatra jednim od najvažnijih simbola Rimokatoličke crkve. Postavlja se na vrhove krovova i tornjeva, na oltarima, nameštaju i svešteničkoj obrednoj odeći. Temelji većine katoličkih crkvi izgrađeni su u obliku krsta. Zidovi svih katoličkih domova, bolnica i škola ukrašeni su krstovima. Svuda se krst poštuje na stotine načina. Kada sveštenik škropi, „krsti” malo dete, on pravi znak krsta iznad njegovog čela govoreći: „Primi ovaj znak krsta na čelo”. U toku „svete potvrde firme”, firmanik se takođe obeležava znakom krsta. Kada katolici ulaze u crkvenu zgradu, umaču prste desne ruke u „svetu vodu”, dotiču čelo, grudi, levo i desno rame praveći znak krsta. Isti znak se ponavlja i pre jela.U toku mise, sveštenik 16 puta pravi znak krsta, a oltar blagosilja 30 puta istim znakom. Protestantske crkve uglavnom ne praktikuju pravljenje znaka krsta prstima, ne „krste se”, niti se klanjaju pred krstovima, a ne koriste ih ni kao objekte poštovanja, smatrajući da je taj običaj nebiblijski i praznoveran. Međutim, kod njih se krst još uvek zadržao na tornjevima, propovedaonicama i koristi se kao ukras. Prvi hrišćani nisu prihvatali krst kao simbol od vrednosti, već kao „prokleto drvo”, sredstvo smrti i „sramote”. Njihova vera je bila skoncentrisana na ono što se dogodilo na krstu i kroz tu veru spoznavali su potpuno oproštenje greha. To je bio smisao propovedanja apostola o krstu i njegovoj slavi. Apostoli nikada nisu smatrali krst komadom drveta koji se može okačiti na lančić, staviti oko vrata i nositi kao zaštita ili ukras. Takva upotreba krsta pojavila se kasnije, tek početkom paganizacije hrišćanstva (ili kao što neki kažu „hristijanizacije paganizma”), kada se počelo učiti da je raspelo hrišćanski simbol. Tako su 431. godine uvedeni krstovi u crkve i crkvene prostorije, a na zvonicima se nisu koristili sve do 586. godine.114 U šestom veku raspelo je proglašeno svetim od strane Rimske crkve,115 ali tek nakon drugog koncila u Efesu zahtevalo se da i privatne kuće poseduju krst. Iako se krst smatra hrišćanskim simbolom, nije tačno da potiče iz hrišćanstva, jer je u nekom od oblika bio sakralni simbol davno pre hrišćanske ere, i to među mnogim nehrišćanskim narodima. Prema An Expository Dictionary of New Testaments Words, krst je nastao među Vaviloncima, stanovnicima drevne Haldeje. „Crkveni oblik krsta, sastavljen od dve grede... poreklom je iz drevne Haldeje, a bio je korišćen kao simbol boga Tamuza (pošto je u obliku mističnog slova Tau, inicijala njegovog imena) u toj i u susednim zemljama, uključujući i Egipat... Da bi se uvećao uticaj crkvenog sistema, pagani su primani u crkve, a da nisu bili obnovljeni putem vere, i uveliko im je dopuštano da zadrže svoje paganske oznake i simbole. Od tada je Tau ili T, u svom najčešćem obliku sa spuštenom prečkom, bio prihvaćen kao simbol Hristovog krsta. U bilo kojoj knjizi o Egiptu koja prikazuje stare spomenike i zidove drevnih hramova, moguće je videti upotrebu Tau krsta. Priložena ilustracija prikazuje egipatskog boga Amona kako drži Tau krst u ruci, dok donja ilustracija (iz palate Amenofisa IV iz Tebe, u Egiptu) prikazuje cara u molitvi. Iznad njegove glave nalazi se lik sunca s kog vise misterijski simboli boga sunca. Jedan istoričar ovako govori o Egiptu: „Nepromenjenog hiljadama godina, među najsakralnijim hijeroglifima pronalazimo krst u različitim oblicima... Ali jedan, koji je posebno poznat kao ‘egipatski krst’, ili Tau krst, u obliku slova T, često se prikazuje s krugom ili omčom iznad prečke. Ipak, taj mistični simbol nije bio tipičan samo za tu zemlju već je bio duboko obožavan... među Haldejcima, Feničanima, Meksikancima i u svakom drevnom narodu na obe hemisfere.” Kako se simbol krsta proširio među mnoge narode, tako se i njegova upotreba razvila na različite načine. Među Kinezima „krst je poznat iz najranijih vremena... naslikan je na zidovima pagoda, na svetiljkama koje su korišćene za osvetljavanje najsvetijih odaja njihovih hramova.” Krst je vekovima bio sveti simbol u Indiji. Bio je korišćen za označavanje vrčeva sa svetom vodom uzetom iz reke Gang i kao simbol Jaina svetaca („lišeni tela”). U centralnoj Indiji su pronađena dva nedovršena kamena krsta koji datiraju iz vremena davno pre hrišćanske ere - jedan visok 3 metra, a drugi 2,5. Budisti i brojne druge indijske verske grupe, označavali su glave svojih sledbenika znakom krsta. Na afričkom kontinentu, u Susi, domoroci uranjaju krst u reku Giči. Žene plemena Kabili, iako muslimanke, nose utetoviran znak krsta između očiju. Jariksi koji su učvrstili kraljevsku lozu od Nigera do Nila, na svojim štitovima su imali nacrtan znak krsta. Kad su se Španci prvi put iskrcali u Meksiku „nisu mogli da prikriju čuđenje”, kaže Preskot, „kada su ugledali krst, sveto znamenje njihove vere, uzdignut kao objekat obožavanja na hramovima u Anahuaku. Španci nisu ni bili svesni da je krst bio simbol obožavanja od drevnih vremena... među paganskim narodima kojima nikad nije zasjala svetlost hrišćanstva.” U meksičkom gradu Palenkeu postoji hram koji je osnovao Votan u devetom veku pre naše ere, poznat kao „hram krsta”. Tamo je u centru kamenog oltara urezan krst veličine 2 puta 3,5 metra. Katolička enciklopedija objavljuje fotografiju tog krsta, kraj koje su reči:“predhrišćanski krst iz grada Palenke.” U staro doba Meksikanci su obožavali krst kao tota („naš otac”). Taj običaj da se komad drveta naziva „ocem” takođe je spomenut u Bibliji. Kada su Izraelci mešali idolatriju sa svojom religijom, govorili su drvetu: „Ti si otac moj”. U dalekoj prošlosti Italije, pre nego što su ljudi znali bilo šta o umetnostima civilizacije, verovali su u krst kao religijski simbol. Bio je smatran zaštitnikom i postavljan na grobove. Rimski kovani novac iz 46. godine pre nove ere, prikazuje Jupitera koji drži dugačku vladalačku palicu na čijem kraju je krst. Device Vestalke iz paganskog Rima, nosile su krstove na ogrlicama kao što to danas čine rimokatoličke časne sestre. Grci su crtali krstove na traci, koju je njihovo božanstvo, verzija vavilonskog Tamuza, nosilo oko glave. Porceli spominje da je i Izida bila prikazivana s krstom na čelu, a da su njeni sveštenici nosili krstove u procesijama. Krst je nadvisivao Serapisov hram u Aleksandriji. Kad je iskopan hram Sfinge, utvrđeno je da je građen u obliku krsta. Tokom bitaka protiv Aleksandra Velikog (335. p.n.e.), Persijanci su nosili znakove u obliku krsta. U drevno doba krst su kao religijski simbol koristili i stanovnici Južne Amerike. Stanovnici Patagonije su tetovirali krstove na čela. U Peruu je pronađena drevna keramika sa znakovima krsta. Spomenici pokazuju da su asirski kraljevi nosili krstove na ogrlicama, kao što su to činili i neki od stranaca koji su se borili protiv Egipćana. Krstovi su bili naslikani i na odeći drevnog naroda iz petnaestog veka pre naše ere. Katolička enciklopedija kaže da „znak krsta, predstavljen u svom najjednostavnijem obliku s dve linije prekrštene pod pravim uglom, uveliko prethodi dolasku hrišćanstva na Istok i Zapad. On seže u najranije razdoblje ljudske civilizacije.” „Ali, kada je Isus umro na krstu”, pitaju neki, „zar nije to krst učinilo hrišćanskim simbolom?” Istina je da je za većinu ljudi krst postao usko povezan s Hristom. Međutim, oni koji poznaju istoriju i praznoverne načine na koje je krst bio upotrebljavan, posebno poslednjih vekova, mogu da vide i drugu stranu medal-je. Iako ne zvuči baš lepo, neko je upitao: „Predpostavimo da je Isus bio ubijen puškom. Da li bi to bio dovoljan razlog da oko vrata nosimo pušku ili da je stavimo na krov crkve?” To pitanje se svodi na sledeće: nije važno šta, već ko. Važno je ko je umro, a ne šta je bilo instrument smrti. Sveti Ambrozije je izneo jedan važan zaključak rekavši: „Uzvisimo Hrista, našega Cara, koji je visio na drvetu, a ne drvo.” Razapinjanje, kao način egzekucije zbog najvećih zločina, „sprovodilo se u antičko doba u Egiptu, Asiriji, Persiji, Palestini, Kartagini, Grčkoj i Rimu... Tradicija pripisuje početak praktikovanja pogubljenja na krstu jednoj ženi, carici Semiramidi!” Danas su u Rimokatoličkoj crkvi u upotrebi mnoge vrste krstova. Nekoliko različitih tipova prikazano je na priloženoj ilustraciji. Katolička enciklopedija na svojim stranicama prikazuje četrdeset različitih. Nameće se pitanje: Ako je rimokatolička upotreba krsta započela s Hristovim krstom, a ne pod uplivom paganstva, zbog čega se onda koristi toliko različitih vrsta krstova? Jedan poznati autor napisao je sledeće: „Od više vrsta krstova, koji su još uvek popularni kao nacionalni i crkveni simboli, a koji se razlikuju po nazivima kao na primer ‘krst svetog Đorđa’, ‘Andrijin’, ‘malteški’, ‘grčki’, ‘atinski’, itd, ne postoji nijedan čije se postojanje ne bi moglo datirati u najdavnije antičko doba!” Krst poznat kao tau bio je u širokoj upotrebi u Egiptu. „Kasnije su ga egipatski hrišćani (Kopti), privučeni njegovim oblikom i verovatno simbolizmom, prihvatili kao simbol krsta.” Na egipatskim spomenicima je pronađen grčki krst. Taj oblik krsta je bio korišćen u Frigiji gde je ukrašavao grob kralja Mide. Među ruševinama Ninive prikazan je car s malteškim krstom na grudima. Krst koji je danas poznat kao latinski koristili su još Etrurci, kao što se vidi na crtežu groba iz antičkog doba ukrašenog krilatim anđelima. U južnoameričkom plemenu Kuma takozvani krst svetog Andrije bio je poštovan kao zaštita od zlih duhova.133 Taj krst se pojavljuje i na kovanom novcu Aleksandra Bale u Siriji 146. godine pre Hrista, i na novcu baktrijskih kraljeva oko 140-120 godine pre Hrista, davno pre nego što je „sveti Andrija” uopšte rođen. Krst, prikazan ovde, danas se naziva kalvarijskim krstom, ali taj crtež je s antičkog natpisa u Tesaliji, koji datira iz razdoblja koje prethodi hrišćanskoj eri. Konačno, ostaje nam pitanje: Isus je umro na jednom krstu. Kojeg je oblika bio taj krst? Neki veruju da je to jednostavno bio mučenički stub bez ikakve prečke. Reč „krst” automatski asocira na dva komada drveta koji se ukrštaju u jednoj tački pod određenim uglom. Grčka reč u Novom zavetu stauros, iz koje je prevedena reč „krst”, ne zahteva kategorički to značenje. Sama reč znači i uspravni stub ili kolac.134 Što ako je sredstvo na kojem je Isus umro bilo stub, a ne krst u današnjem značenju te reči? Mi ne insistiramo da je to tako, ali u tom slučaju bi se pokazala površnost „hristijaniziranja” mnogih vrsta krstova. Izjava apostola Tome u vezi sa ranama od klinova (množina) na Isusovim rukama,135 upućuje na to da je postojala prečka na krstu. Da je bio u pitanju samo stub, Isusove ruke bi verovatno bile probijene samo jednim klinom. Ostavljanje prostora za natpis iznad njegove glave,136 upućuje nas na to da krstove oblika T ili X možemo da eliminišemo, jer na njima nije postojalo dovoljno prostora za natpis. Važno je da razumemo da ne treba da budemo previše zabrinuti kakvog je tačno oblika bio Hristov krst. Sve ovo postaje beznačajno u poređenju sa stvarnim značenjem krsta - ne sa značenjem komada drveta, već sa značenjem Hristovog dela večnog otkupljenja... KONSTANTIN I KRST Značajan argument u korist poštovanja krsta u Rimskoj crkvi bila je i poznata Konstantinova „vizija krsta” i njegovo kasnije „obraćenje”. Kada se Konstantin sa svojim vojnicima približio Rimu, očekivala ga je bitka, u istoriji poznata kao bitka kod Milvijskog mosta. U skladu s običajima tog vremena, bili su pozvani haruspici da daju savet (vračari koji su pogađali budućnost promatranjem utrobe zaklanih životinja). Uzgred, gatanje pre bitaka praktikovali su i vavilonski carevi: „Car vavilonski će stati na raskrsnici, gde počinju dva puta, te će vračati, gledaće strele, pitaće likove, gledaće u jetru”.137 U Konstantinovom slučaju, bilo mu je rečeno da mu bogovi neće priteći u pomoć i da će pretrpeti poraz u toj bici. Međutim, kao što je kasnije ispričao, tada mu se u viziji prikazao krst i čuo je reči: „U ovom znaku je pobednik”. Sledećeg dana, 28. oktobra 312. godine, napredovao je iza standardnog lika krsta na zastavama i opremi svoje vojske. Pobedio je u bici, porazio rivala i proglasio svoje obraćenje u hrišćanstvo. Svakako, ova prividna pobeda hrišćanstva učinila je mnogo za promovisanje krsta u Rimskoj crkvi. Postoji slaganje sa mnogih strana da Konstantinova vizija krsta nije istorijski tačna. Jedini autoritet među istoričarima koji prenosi tu priču je Euzebije koji je, prema vlastitom priznanju, naginjao moralnoj pouci i bio optuživan kao „falsifikator istorije”. Međutim, ako je Konstantin i imao takvu viziju, možemo li da pretpostavimo da je ona došla od Isusa Hrista? Da li bi „Knez mira” uputio paganskog imperatora da načini ratnu zastavu sa znakom krsta i da ide da pobeđuje i ubija u tom znaku? Rimsko carstvo, na čijem je čelu u to vreme bio Konstantin, opisano je u Svetom pismu kao „zver”. Prorok Danilo je video četiri velike zveri koje su predstavljale četiri svetska carstva - Vavilon (lav), Medo-Persiju (medved), Grčku (ris) i Rim. Četvrta zver, Rimsko carstvo, bila je tako strašna da je za nju dat simbol zveri koja nije bila nalik nijednoj drugoj.138 Dakle, sasvim je nelogično da je Hristos rekao Konstantinu da pobeđuje sa znakom krsta i tako jača „zverski sistem” Rima! Ali, ako vizija nije bila od Boga, kako onda možemo da objasnimo Konstantinovo obraćenje? U stvari, njegovo obraćenje bi trebalo ozbiljno preispitati. Iako je on mnogo učinio za afirmaciju određenih doktrina i običaja unutar crkve, činjenice jasno pokazuju da on nije bio istinski obraćen, u biblijskom smislu te reči. Istoričari se slažu da je njegovo obraćenje bilo „nominalno”, čak i prema savremenim standardima.” Verovatno najočigledniji pokazatelj da on nije bio istinski obraćen je činjenica da je posle svog obraćenja počinio više ubistava nevinih ljudi, uključujući tu i ubistvo vlastite žene i sina! Prema Bibliji „nijedan ubica nema u sebi trajnog, večnog života”.140 Konstantin se prvo oženio sa Minervom i dobio sina Krispa. Druga žena, Fausta, rodila mu je tri kćeri i tri sina. Krisp je postao istaknuti vojnik, pa je pomagao svom ocu. Ipak, 326. godine, vrlo kratko nakon što je vodio koncil u Nikeji, Konstantin je naredio da se ubije njegov vlastiti sin. Naime, Fausta je optužila Krispa da ju je silovao, ali je to najverovatnije bio samo njen način da ga skloni s puta kako bi se jedan od njenih sinova mogao popeti na presto. Ipak, Konstantinova majka je uspela da ga uveri da se Fausta sama „podala njegovom sinu”. Zato je Konstantin naredio da Faustu udave u kadi s vrelom vodom. Otprilike u isto vreme naredio je da se na smrt izbičuje sin njegove sestre, a da se njen muž zadavi, iako mu je ranije obećao da će mu poštedeti život.141 Ovi događaji su u Katoličkoj enciklopediji sumirani sledećim rečima: „Čak i nakon obraćenja prouzrokovao je egzekuciju svog šuraka Licinija i njegovog sina, kao i Krispa, vlastitog sina iz prvog braka i druge žene Fauste... Nakon čitanja o tim okrutnostima, teško je verovati da je taj isti imperator u jednom dobu svoga života imao blage i nežne porive; ali ljudska priroda je puna suprotnosti.” Konstantin je donosio odluke u korist hrišćana: ukinuo je smrtnu kaznu razapinjanjem, a prestala su i progonstva koja su u Rimu postala krajnje okrutna. Međutim, da li je on doneo te odluke iz hrišćanskih uverenja ili je to učinio iz političkih motiva? Katolička enciklopedija kaže da su „neki biskupi, zaslepljeni sjajem dvora, otišli tako daleko da su slavili cara kao Božjeg anđela, kao sveto biće, i proricali da će on, poput Sina Božjeg, vladati na nebu. U skladu sa tim, utvrđeno je da je Konstantin bio naklonjen hrišćanstvu uglavnom zbog političkih motiva i da je bio poštovan kao prosvećeni despot koji je koristio religiju da bi ojačao svoju vladavinu.” Ovo je bio zaključak poznatog istoričara Djuranta u vezi sa Konstantinovim obraćenjem: „Da li je njegovo obraćenje bilo iskreno, da li je to bio čin religiozne vere ili savršeni potez političke mudrosti? Verovatnije ovo drugo... On se retko pokoravao ceremonijalnim zahtevima hrišćanskog bogosluženja. Njegova pisma hrišćanskim biskupima jasno pokazuju da je on malo mario za teološka razmimoilaženja koja su potresala hrišćanstvo, iako je bio voljan da spreči neslaganja u interesu jedinstva imperije. Tokom svoje vladavine biskupe je tretirao kao političke pomoćnike; sazivao ih je, predsedavao na njihovim koncilima i pristajao da sprovodi bilo koje mišljenje većine. Pravi vernik bi prvo trebalo da bude hrišćanin, pa tek onda državnik; s Konstantinom je bilo obrnuto - hrišćanstvo je za njega bilo sredstvo, a ne cilj.” Progonstva nisu uništila hrišćansku veru, a Konstantin je to dobro znao. Umesto da carstvo neprekidno bude podeljeno zbog sukoba pagana i hrišćana, zašto ne preduzeti takve korake, razmišljao je, da izgleda kao da je nužno pomešati paganstvo i hrišćanstvo i tako carstvu dati ujedinjenu snagu. Postojale su sličnosti između dva religijska sistema, pa čak ni simbol krsta nije bio faktor koji bi razdvajao. U to vreme krst je već bio upotrebljavan među hrišćanima, a „obožavaocima Mitre u Konstantinovoj vojsci krst nije bio uvredljiv jer su se već dugo borili pod zastavom s mitraističkim krstom svetla.” Konstantinovo hrišćanstvo je bilo puno kompromisa. Iako je uklonio svoj kip iz paganskih hramova i odrekao se žrtava koje su mu se prinosile, ipak su ljudi nastavili da ga smatraju božanstvom. Kao Pontifex Maximus nastavio je nadzor nad neznabožačkim bogosluženjem i zaštiti njegovih prava. U posvećivanju Konstantinopolja 330. godine, korišćen je ceremonijal koji je bio mešavina hrišćanstva i paganstva. Na trgu je bila postavljena kočija boga sunca, a iznad nje Hristov krst. Kovani novac, koji je Konstantin naložio da se izradi, prikazivao je krst, ali i likove Marsa i Apolona. Iako je sebe smatrao hrišćaninom, nastavio je da veruje u paganske magične rituale za zaštitu žetve i isceljenje od bolesti. Svi ovi podaci su navedeni u Katoličkoj enciklopediji.146 Ipak, koncept po kojem je Rimokatolička crkva rasla i razvijala se, koncept mešanja paganstva i hrišćanstva kao ujedinjene sile, očigledno je povezan s Konstantinom i godinama koje su sledile, tokom kojih se crkva obogatila i uvećala svoja dobra. Priča koja je u Rimokatoličkoj crkvi najviše uticala na poštovanje krsta, čak više nego ona o Konstantinovoj viziji, odnosi se na njegovu majku Helenu. Kad je starica imala već skoro osamdeset godina, išla je na hodočašće u Jerusalim. Legenda kaže da je tamo pronašla tri zakopana krsta - Hristov krst i krstove na kojima su bila razapeta dvojica razbojnika. Hristov krst je bio prepoznat po tome što je, na podsticaj jerusalimskog biskupa Makariosa, čudesno isceljivao, dok druga dva nisu. Članak u Katoličkoj enciklopediji kaže: „Deo pravog krsta ostao je u Jerusalimu stavljen u srebreni relikvijar; ostatak sa klinovima je morao da bude poslat Konstantinu... jedan od klinova je bio pričvršćen za carev šlem, a drugi na uzde njegovog konja, da bi se desilo, prema navodu mnogih crkvenih otaca, ono što je pisao prorok Zaharija: ‘U taj dan će na konjskim zvoncima biti napisano: Gospodu posvećeno’ (Zaharija 14:20).” Ovaj tekst, iako pokušava da ustraje na osnovnim učenjima crkve u vezi s krstom, dopušta da se priče o otkriću krsta razlikuju i da tradicija (koja se, u stvari, razvila godinama kasnije) može uveliko da bude zasnovana na legendi. Čini se da je istorijski tačno to da je Helena posetila Jerusalim 326. godine, ali priča o njenom otkriću krsta nije postojala do 440. godine, što je 114 godina kasnije!148 Ideja da je orginalni krst još uvek bio u Jerusalimu, skoro 300 godina nakon raspeća, vrlo je neuverljiva. Jevrejski zakoni su zahtevali da se krstovi spale nakon što su bili upotrebljeni za razapinjanje. Šta bi bilo ako bi neko i pronašao pravi Hristov krst? To bi, svakako, izazvalo veliko interesovanje, ali ima li ikakve vrednosti u tom komadu drveta? Ne, jer je krst već poslužio svojoj nameni, kao i Mojsijeva bronzana zmija. Zapisano je da je „Mojsije napravio zmiju od bronze i metnuo je na motku, i koga je god ujela zmija, on je pogledao u zmiju od bronze i ozdravio”. Podizanje zmije u pustinji bila je slika načina na koji će Isus biti usmrćen. Međutim, i nakon što je figura zmije odslužila određenoj nameni, Izraelci su je zadržali i od nje napravili idola! Tek vekovima kasnije car Jezekija je učinio „što je pravo pred Gospodom... on obori visine i izlomi likove i iseče lugove i razbi zmiju od bronze koju beše načinio Mojsije, jer joj do tada kađahu sinovi Izrailjevi”. Jezekija je učinio ono što je „pravo” - ne samo uništavanjem paganskih idola, već čak i onog što je Bog naredio da se načini (jer je odslužilo onome za šta je bilo namenjeno i na kraju bilo upotrebljavano na praznoveran način). Na toj istoj osnovi, ako bi orginalni krst još uvek postojao, ne bi bilo razloga da se koristi kao objekat obožavanja. Takođe, ako znamo da ne postoji nikakva sila u orginalnom krstu, onda sa sigurnošću možemo da zaključimo da je nema ni u običnom komadu drveta u obliku krsta. Isto kao što su stari Egipćani postavljali obeliske (ne samo kao simbol njihovog božanstva, već su u nekim slučajevima verovali da i sam lik poseduje natprirodnu silu), isto tako su neki učinili s krstom. Nije li pomogao Konstantinu u bici kod Milvijskog mosta? Nije li krst koji je Helena našla činio čuda? Postao je poštovan kao lik koji može oterati zle duhove. Nošen je kao amajlija, postavljan je na vrhove crkvenih zvonika da rasteruje munje, a ipak ih je upravo zbog svog visokog položaja privlačio... Prisustvo krsta u privatnim domovima navodno štiti od problema i bolesti. Često su u istoriji komadi drveta, navodno delovi orginalnog krsta, bili menjani i prodavani kao zaštitnici, amajlije i ukrasi. Literatura: Korinćanima 1:17,18 Harper’s Book of Facts. Fausset’s Bible Encyclopedia, p. 145. Seymour, The Cross in Tradition, History, and Art, p. 157. Vine, An expository Dictionary of New Testament Words, p. 256. Seymour, The Cross in Tradition, History, and Art, pp. 22, 26. Ibid., p.13. Ibid., pp. 10, 12. Ibid., p. 9. Prescott’s Conauest of Mexico, vol. 1, p. 242 (quted by Hislop, p. 199). The Catholic Encyclopedia, vol. 10, p. 253, art. „Mexico.” Jeremija 2:27 Seymour, The Cross in Tradition, history, and Art, pp. 22, 26. Hislop, The Two Babylons, p. 198. Encyclopedia of Regions, vol. 1, pp. 386, 494. Hislop, The Two Babylons, p. 198. The Catholic Encyclopedia, vol. 4, p. 517, art. „Cross”. Seymour, The Cross in Tradition, History, and Art, p. 64. The Pentateuch Examined, vol. 6, jp. 113. The Catholic Encyclopedia, vol. 4, p. 518, art. „Cross”. Encyclopedia of Religions, vol. 1, p. 494. Vine, An Expository Dictionary of New testament Words, p. 256. Jovan 20:25 Luka 23:38 Jezekilj 21:26 Danilo 7:1-8 Smith, man and His Gods, p. 220. Jovanova 3:15 Durant, The Story of Civilization: Caesar and Christ, p. 66. The Catholic Encyclopedia, vol. 4, p. 300, art. „Constantine”. Ibid. Durant, The Story of Civilization: Caesar and Christ, pp. 655, 656. Ibid., p. 654. The Catholic Encyclopedia, vol. 4, pp. 299, 300, art. „Constan-tine”, etc. Ibid., vol. 4, p. 523, art. „Cross”. Encyclopedia of Religions, vol. 1, p. 494. Fausset’s Bible Encyclopedia, p. 145. 4. Mojsijeva 21:9 Jovan 3:14 2. Carevima 18:3,4 The Catholic Encyclopedia, vol. 4, p. 524, art. „Cross”. Calvin’s Tracts, vol. 1, pp. 296 - 304. Wilder, The Other Side of rome, p. 54. Ibid., p. 53.